Als consultants in veiligheidsgedrag en organisatieontwikkeling krijgen we regelmatig dezelfde vraag van preventieadviseurs en productiedirecteuren:
“Wanneer is het juiste moment om te starten met een traject rond veiligheidscultuur?”
💡 Het korte antwoord?
Wanneer je zelf begint aan te voelen of te twijfelen of nieuw acties eigenlijk nog iets nieuws zal brengen!
Toch zien we in de praktijk twee typische momenten waarop bedrijven écht in beweging komen:
1. Starten na een ongeval: de klassieke katalysator
Een ernstig incident, bijna-ongeval of negatieve audit… het creëert urgentie.
De directie wil actie, medewerkers zijn tijdelijk alerter. Het momentum lijkt ideaal.
✅ Voordelen:
- Grote bereidheid tot actie (vanuit directie)
- Duidelijke aanleiding voor verandering
- Snel draagvlak bij directie en management
❌ Nadelen:
- Reactieve aanpak i.p.v. bewuste strategie
- Focus ligt op het incident, niet op de cultuur
- Risico op ‘pleisters plakken’
- Medewerkers voelen zich mogelijk geviseerd
Een post-incident traject kan waardevol zijn — maar alleen als het verder gaat dan symptoombestrijding.
2. Starten vanuit inzicht: de proactieve keuze
Je voelt dat de huidige aanpak zijn limieten bereikt.
Statistieken stagneren. Mensen nemen risico’s ondanks procedures. Tijd voor reflectie.
✅ Voordelen:
- Vertrekt vanuit visie en langetermijnambitie
- Stimuleert betrokkenheid en eigenaarschap
- Minder weerstand, meer draagvlak
- Creëert duurzame verandering
❌ Nadelen:
- Geen ‘externe’ urgentie als duw in de rug
- Vereist leiderschap en moed
- Je moet bewustmaken waarom dit nu belangrijk is
Organisaties die proactief instappen, boeken de meest blijvende resultaten. Niet omdat ze perfect zijn, maar omdat ze bewust kiezen om te groeien — vóór het fout gaat.
Waarom wachten bedrijven dan toch zo vaak?
Veel organisaties weten: dit kan beter.
Maar toch schuiven ze het voor zich uit:
🔁 Budgetten worden verschoven
🧩 Andere projecten lijken dringender
😬 Angst om te ‘roeren’ in een goed draaiende machine
Pas wanneer er iets misloopt – een ongeval, boete, reputatieschade – overstemt urgentie de twijfel.
Maar dan zit je opnieuw in een reactief patroon.
Wetenschappelijke onderbouwing
🔺 Volgens de Heinrich-driehoek (1931) gaat aan één zwaar ongeval gemiddeld 300 onveilige handelingen of bijna-incidenten vooraf.
👉 De signalen zijn er dus vaak al… maar worden niet (h)erkend.
🔬 Onderzoek van Guldenmund et al. (2010) toont dat bedrijven met een lerende en open veiligheidscultuursignificant betere resultaten behalen dan bedrijven die enkel focussen op procedures en controle.
Veiligheidscultuur is geen kostenpost, maar een strategische hefboom — zolang je niet wacht tot het te laat is.
Herken je dit? Dan is het tijd om te kiezen
Ben jij preventieadviseur of productiedirecteur en herken je jouw organisatie hierin?
Dan is nu misschien het moment om niet langer af te wachten.
Veiligheidscultuur en organisatieontwikkeling zijn geen “projecten” die je even uitrolt na een incident.
Het zijn trajecten van verandering, gedragen door visie, leiderschap en continu dialoog.
En het goede nieuws?
Je hoeft het niet alleen te doen.
Maak werk van je veiligheidscultuur – vóór het moet
🎯 Plan een vrijblijvend intakegesprek
Samen bekijken we waar jullie vandaag staan — en hoe jullie kunnen groeien.
💬 Een sterke veiligheidscultuur begint bij inzicht — en bij de moed om vandaag te kiezen voor morgen.
