Hoeveel veiligheidsrondgangen organiseert jouw bedrijf, en hoe effectief zijn ze? Brengen ze de echte knelpunten aan het licht, of worden telkens opnieuw dezelfde voorschriften overtreden? Helpen de rondgangen om inbreuken en incidenten op lange termijn te verminderen? En leiden de verzamelde gegevens tot actieplannen die daadwerkelijk impact hebben op de medewerkers én de veiligheidscultuur?
Een rondgang kan volledig volgens het boekje verlopen, en toch weinig bijdragen aan duurzame verbetering. Dat heeft vaak te maken met de menselijke factor. Medewerkers weten meestal goed wat ze moeten doen om veilig gedrag op de werkvloer te vertonen. Maar ze wennen aan de risico’s waaraan ze blootgesteld zijn, of de hoge werkdruk zorgt voor slordigheden. Een puur controlerende observatierondgang waarbij enkel risicopunten worden afgevinkt, biedt voor hen geen meerwaarde. Sterker nog: het kan weerstand oproepen, omdat de observatie vooral lijkt te draaien om het ‘betrappen’ van fouten.
Eenrichtingscommunicatie werkt niet
Veel veiligheidsrondgangen worden nog te vaak ingezet als controle-instrument, top-down opgelegd. De focus ligt daarbij op het aantal observaties in plaats van op de kwaliteit ervan. De leidinggevende loopt langs, noteert wat fout loopt, en spreekt mensen aan als ze geen persoonlijke beschermingsmiddelen dragen of als keuringen verlopen zijn. Maar vaak blijft het daarbij. Er is geen echte dialoog, en er wordt niet naar de achterliggende redenen gevraagd. Zo’n negatieve, sanctionerende insteek kan ertoe leiden dat medewerkers onregelmatigheden minder snel melden en veiligheidsinstructies enkel volgen “als de baas kijkt”.
De expertise van de observator
Een effectieve observatierondgang vraagt dat de observator voldoende voeling heeft met de praktijk: hoe het werk wordt uitgevoerd, hoe machines werken en waar de grootste risico’s liggen. Een observator hoeft geen expert te zijn in elke taak, maar basiskennis is cruciaal om relevant te kunnen observeren en aanspreken.
Kies de juiste KPI’s
Veel KPI’s zijn reactief en gebaseerd op incidenten uit het verleden, of vooral op technische en businesscriteria. Dit levert misschien mooie statistieken op, maar weinig nieuwe inzichten. Kies daarom KPI’s die gericht zijn op de kwaliteit van de rondgang in plaats van enkel op kwantiteit.
Voorbeelden:
- Tijd tussen melding en actieplan
- Steekproeven op de kwaliteit van observaties
- Rondgangen met meerdere betrokkenen
Integratie in het veiligheidsbeleid
Een veiligheidsrondgang wordt pas echt waardevol als deze ingebed is in het bredere veiligheidsbeleid. Dit vraagt een heldere visie: wat is het cruciale veiligheidsgedrag dat je wil bereiken? Waar liggen de prioriteiten?
Betrek zowel leidinggevenden als medewerkers bij dit proces. Zij kennen de realiteit van de werkvloer en kunnen meedenken over relevante beoordelingscriteria die verder gaan dan technische parameters.
Dialoog primeert
Antoine de Saint-Exupéry zei het treffend: “Als je een schip wil bouwen, leer mensen verlangen naar de zee.”
Zo werkt het ook met veiligheid: ga in gesprek over wat het betekent, waarom het belangrijk is, en hoe iedereen eraan kan bijdragen. Tijdens een rondgang is het stellen van open vragen en oprechte interesse tonen cruciaal. Dit zorgt voor meer inzicht én meer betrokkenheid.
Veiligheidsbevorderend gesprek
Een positieve observatierondgang start met een open houding en nieuwsgierigheid. Stel vragen over het waarom van gedrag, benoem wat goed gaat, en geef waardering. Combineer dit met gerichte bijsturing waar nodig.
Tip: pas de 3/1-regel toe – drie keer waarderen, één keer bijsturen.
Aanspreekgedrag als sleutel
Mensen aanspreken op gedrag is niet altijd eenvoudig, maar het is een van de meest krachtige tools om veiligheidscultuur te versterken. Dit vraagt vaardigheden die je kunt ontwikkelen.
💡 Wil je leren hoe je medewerkers effectief en constructief aanspreekt? Volg onze training ‘Aanspreken en aangesproken worden’ in de Samurai Academy en ontdek praktische technieken voor blijvende gedragsverandering.
